Муркаш районӗнчи пӗр фермер страус ӗрчетет.
Ильинкӑра пурӑнакан фермер хуҫалӑхӗнче ҫак кайӑк-кӗшӗк тӗпленме ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Африкӑри хура старуссем Муркаш районӗнчи климата хӑнӑхнӑ темелле. Чӑваша, Ильинкӑна, вӗсене Александр Назаров фермер ҫулталӑк каялла илсе килнӗ. «Африка страусӗ ятлӑ пулин те вӗсем чӑтӑмлӑ», — ырлать хӑйӗн кайӑк-кӗшӗкне фермер. Кайӑксене вӑл урал тӑрӑхӗнчен илсе килнӗ. Халӗ унӑн 4 аҫа тата 12 ама.
Ҫак пысӑк кайӑк утӑ ҫиет, комбикорм юратать, люцернӑна хапӑл тӑвать.
Страуссем валли ятарлӑ ферма туса лартнӑ. Аслисем валли уйрӑм вите пур, чӗпсем валли — расна. Электроэнергие фермер хӗвел батарейӑран илет.
Ҫӑмартана фермер инкубатора хурать. Ара, кайӑк-кӗшӗк йышне хушмалла-ҫке. Страус, шучӗпе, икӗ кунта пӗрре ҫӑмарта тумалла. Йыш хушӑнсан фермер страуса какая та ярӗ, ҫӑмартине те сутӗ.
Чӑваш Енре Ял хуҫалӑх ҫыравне хатӗрленеҫҫӗ. Вӑл кӑҫал иртмелле. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра Ял хуҫалӑх ҫыравне ирттермешкӗн 660 ҫын хутшӑнӗ. Вӗсем статистика валли даннӑйсене пухса ҫӳрӗҫ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре ҫырава кӗртмелли 263 пин объект шутланать. Вӗсен йышӗнче 4 пинӗшӗ — фермер хуҫалӑхӗсемпе усламҫӑсем, ялсенче 240 пине яхӑн хуҫалӑх, хулара вара — 9 пин. 11 районта объектсен йышӗ 10 пинрен иртет. Ку енӗпе Шупашкар районӗ малта. Унта 24 пин ытла объект. Шӑмӑршӑ районӗнче вара — 6 пин ытла.
Аса илтерер: ҫырав кӑҫал утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 15-мӗшӗччен иртмелле. Пухнӑ кӑтартупа ялсенче агропромышленноҫ тата социаллӑ политика пирки калама май пулӗ.
Темиҫе кун каялла, раштавӑн 30-мӗшӗнче, «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен уҫӑ обществин директорсен канашӗн ларӑвӗ иртнӗ.
Унта предприяти малашне епле ӗҫлессине сӳтсе явнӑ.
Предприятири лару-тӑрӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ эрнесерен ирттерекен канашлура та (вӑл раштавӑн 28-мӗшӗнче иртнӗ) сӳтсе явнӑ. Обществӑра кайӑк-кӗшӗк апачӗ пӗр уйӑхлӑха, ветеринари препарачӗсем 2–3 эрнелӗхе кӑна ҫитеҫҫӗ-мӗн тата предприятин ҫутӑшӑн тата налук тӳлессипе парӑмсем те пуррине палӑртаҫҫӗ.
Кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗн акцийӗсен 49 проценчӗ республика аллинче пулнине кура Чӑваш Ен влаҫӗсен лару-тӑрӑва ҫирӗп асӑрхаса-сӑнаса тӑмалла. Ку шухӑша Михаил Игнатьев Элтепер правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура палӑртса хӑварнӑ.
Шупашкарти сӗт-ҫу савучӗ ҫитес ҫулхи пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнчен хупӑнасси пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, вӑл Danone концернӑн шутланать.
Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви вӑл савута сӗт сутса пурӑннисем ӑна хупнишӗн аптӑрамасси пирки пӗлтерет. Республикӑра ытти сӗт-ҫу савучӗ те ӗҫленине аса илтерет вӑл. Сӑмахран, Етӗрнере, Вӑрнарта, Куславккара, Тӑвайра пур, «Изамбаевский» текенни те ӗҫлет.
Ял хуҫалӑх министерстви ӗнер пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти сӗт-ҫу савучӗн продукцийӗ республикӑри суту-илӳре 12,2 процент кӑна йышӑннӑ. Вӑл кӑларакан ҫимӗҫе хамӑр патри ытти савут та кӑларать, вӗсен пахалӑхӗ те лайӑх, оборудованийӗ те ҫӗнӗ йышши.
Шупашкарти сӗт-ҫу савучӗ хупӑннине пула 140 ҫын (унчченхи хыпарта эпир «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлани тӑрӑх 300-е яхӑн /news/11077.html тесе каланӑччӗ) ӗҫсӗр юлать, вӗсене ӗҫе вырнаҫчӑр тесе Чӑваш Ен Правительстви йӑлтах тӑвӗ тесе ӗнентерет.
Danone концерн Шупашкарти сӗт-ҫу савутӗнчен пӑрахса каяссине пӗлтернӗ. Ҫавна пула ҫитес ҫулхи пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнчен 300-е яхӑн ҫын ӗҫсӗр тӑрса юлӗ.
Danone укҫа-тенке ҫӗршывӑн урӑх хулисенче хывма палӑртать: производствӑна вӑл хӑйӗн Самарти, Саранскри, Хусанти савучӗсене яма палӑртать. Томскри савута та концерн хупассине пӗлтернӗ. Шупашкарти сӗт-ҫу савутне хупса урӑх хулана куҫса кайнине концерн савут технологи енчен тӗлӗшӗнчен япӑхнипе, рентабельлӗх пӗчӗккипе тата тавар сутаслӑх чакнипе ӑнлантарать-мӗн.
Ӗҫсӗр юлакансене Danone укҫа-тенкӗ енчен кӳрентермессе шантарать. «Ӗҫ законодательствипе пӑхса хӑварнинчен ытларах тӳлӗпӗр. Эпир вӑл енчен яваплӑ компани», — тесе ӗнентерет иккен концерн хӑйӗн пресс-релизӗнче.
Нумаях пулмасть пирӗн республикӑра топинамбур туса илме патент илнӗ. Унӑн хуҫи – Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗ.
Топинамбур туса илме малтан та патент пулнӑ-ха. Анчах хальхинче академи илни ҫак ҫимӗҫе ҫӗнӗлле туса илме май парать.
Ҫак ял хуҫалӑх культурине ҫӗнӗлле туса илмелли патент авторӗ – Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн биоотехнологипе агрономи факультечӗн биотехнологи тата ял хуҫалӑх продукцине тирпейлекен кафедрин доценчӗ, ял хуҫалӑх академийӗн кандидачӗ Клим Данилов.
Топинамбура ҫӗнӗлле туса илмелли патента Раҫҫейӗн Патшалӑхӑн изобретенийӗсен реестрӗнче кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче регистрациленӗ.
Республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, патент 2034 ҫулхи утӑ уйӑхӗччен пырӗ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе лару ирттернӗ. Унта наци проекчӗсем пурнӑҫа епле кӗнине тишкернӗ. Ял хуҫалӑхӗнчи лару-тӑру пирки те тӗплӗн чарӑнса тӑнӑ май пушӑ выртакан ҫӗрсене пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртмелли пирки калаҫнӑ.
Республикӑра кӑҫал ҫеремленнӗ 9 пин ытла га ҫӗре пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Апла пулин те 140 пин га ҫӗрпе тухӑҫлӑ усӑ курмаҫҫӗ. Ку енӗпе Ҫӗмӗрле, Элӗк, Куславкка, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Хӗрлӗ Чутай районӗсем ҫителӗксӗр ӗҫлеҫҫӗ.
«Ларӑва пухӑннисем Владимир Путин сӑмахне аса илнӗ май ҫынсем пай лаптӑкне харпӑрлӑха куҫарнипе куҫарманнине тӗрӗслеме тытӑнсан ҫеҫ вӗткеленнине палӑртрӗҫ. Чылай чухне калаҫу утӑ ҫинчи анчӑк евӗр лару-тӑрӑва куҫать иккен: лаптӑкпа хӑйсем те усӑ курмаҫҫӗ, ыттисене те парасшӑн мар», — пӗтӗмлетет лару епле иртнине итлесе ларнӑ Вячеслав Григорьев журналист.
Сӑнсем (4)
Судри ӗҫ таканари шыв пек теҫҫӗ те, суда хутшӑнаканӗсем те тӗрлӗрен пулаҫҫӗ. Ҫакна хӑйӗн юрист практикинчи тӗслӗхе Галина Вронская юрист чӗрӗ журналта ҫырса кӑтартнӑ историри сӑнарсем ҫирӗплетеҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн Арбитраж судӗнче Куславкка районӗнчи пӗр фермерпа ҫавна хӑяр татмалли агрегат туса панӑ предприяти пуҫлӑхӗ тӗл пулнӑ. Фермер агрегат ӑсталанӑ ҫынна укҫа тӳлесшӗн пулман иккен. Ниме тӑман, уссӑр япала текелесе укҫине хытса тӑнӑ.
Судра ку агрегат лайӑххипе начаррине ҫирӗплетме экспертиза тума та тӳре сӗннӗ.
Хӑяр татмалли агрегатпа усӑ курнӑ фермер пирки Галина Вронская юрист ҫӗр ҫинче ӗҫлесе пурӑнакан ҫав ҫын Чӑваш Ен Элтеперӗпе туслӑ тесе каланине фермерӑн ваккачӗ ята яни вырӑнне хунине пӗлтернӗ май суда парассипе хӑратнӑ.
Галина Вронская Михаил Игнатьев ятне асӑнни хайхине мӗншӗн кӳрентернине ӑнланман.
Патӑрьел районӗнчи аграрисем кашни лаптӑк ҫӗр тупӑш патӑр тесе нумаях пулмасть иртнӗ канашлура калаҫнӑ. Канашлӑва республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ С. Артамонов тата Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ О. Мешков хутшӑннӑ.
Ял тӑрӑх пуҫлӑхӗсемпе, ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисемпе, фермерсемпе тӗл пулнӑ май ҫӗрпе тухӑҫлӑ усӑ курасси пирки кӑна мар ял хуҫалӑхне аталантарасси пирки те калаҫнӑ.
Канашлура килти хушма хуҫалӑха аталантарма май паракан ҫӑмӑллатнӑ кредитпа районта тухӑҫлӑ усӑ курнине палӑртнӑ. «Анчах ӑна тӗллевлӗ усӑ курмалла. Ҫӗре, ҫӗр пайӗсене ӗҫе кӗртнине тӗрӗслесех тӑмалла», — тенӗ ял хуҫалӑх министрӗ С. Артамонов.
Ҫӗр пайӗсене вырӑнта мӗнле усӑ курнипе район пуҫлӑхӗ, «Первомайск» тата «Малалла» ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫи М. Петров, «Исток» ҫӗр ӗҫ фирмин тӗп директорӗ А. Илюткин, Ишлӗ тата Пикшик ял тӑрӑхӗсен ертӳҫисем Л. Юркинӑпа В. Мефодьев паллаштарнӑ. Р. Санзяпов фермер вара ҫӗр лаптӑкӗсен докуменчӗсене тӑвас ӗҫ кӑткӑс пулнине палӑртнӑ.
Сӑнсем (18)
Шупашкарта республикӑн Наци вулавӑшӗнче хурт-хӑмӑр ӑстисен пӗрремӗш съезчӗ иртнӗ.
Унта вӗлле хуртне пӑхмалли ӗҫ хатӗрӗсемпе, пылак ҫимӗҫ туса илмелли ӑсталӑх пикри каласа кӑтартакан кӗнекесемпе, хаҫат-журналпа паллаштарнӑ, тӗрлӗ пыл тутанса пӑхнӑ.
Форума 150 ытла ӑста хутшӑннӑ. Ҫав шутра Тутарстанран, Мари Элтен, Чӗмпӗрпе Чулхула облаҫӗсенчен те килсе ҫитнӗ.
Хурт-хӑмӑрҫӑсен пухӑвне республикӑн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Н.П. Якимов уҫнӑ. Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн профессорӗ И.Н. Мадебейкин ҫанталӑк кӑҫал вӗлле хурчӗсене майлӑ пулман пирки утарҫӑсен умне йывӑрлӑх тухса тӑни ҫинчен асӑнса хӑварнӑ. ЧР хурт-хӑмӑр ӗрчетекенсен агентствин пуҫлӑхӗ Г.А. Максимов отрасль умӗнчи тӗллевсене тишкернӗ.
+0.3 °C